Τρίτη 20/5, Κινημ. Λέσχη: “Η επιστροφή του Ιβάν” του Θωμά Σίδερη με ελεύθερη είσοδο

Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε σε Ουκρανία και Ρωσία, με βασικό αφηγητή τον Ιβάν Αβράμοφ, ο οποίος σήμερα ζει με την οικογένειά του στο Κίεβο και αναμετράται με τα φαντάσματα του παρελθόντος. Απαγγέλει το «Ρέκβιεμ», της Άννας Αχμάτοβα, δεν θέλει να δει ούτε να ακούσει τους παλιούς φίλους του που υποστηρίζουν τη Ρωσία. Παραπονείται ότι δεν του φτάνει η σύνταξη για να ζήσει. Αναφέρεται σε ανύποπτο χρόνο στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, πολύ πριν από την επάνοδο του Τραμπ στον προεδρικό θώκο. Ελπίζει κάποτε να επιστρέψει στον πατρογονικό τόπο του, το, κατακτημένο από τους Ρώσους, Ουρζούφ, για να προσκυνήσει τους τάφους των γονιών και των παππούδων του. Επιπλέον, νιώθει θλίψη για τους ανυπεράσπιστους ανθρώπους στη δίνη παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων και τη συγκρότηση των πολλαπλών ταυτοτήτων σε έναν κατακερματισμένο κόσμο.

Η επιστροφή του Ιβάν: Η αφήγηση

Η κάμερα του Θωμά Σίδερη βλέπει τον Ιβάν όπως ένας παρατηρητής που απλά ακούει τον ομιλούντα για να σχηματίσει την άποψή του για αυτόν. Όσο ο φιλμικός χρόνος εξελίσσεται τόσο μπαίνουμε μέσα στο γνωστικό και ψυχικό κόσμο του Ιβάν. Με αυτό τον τρόπο βλέπουμε αυτό το πεδίο που είναι προβολή των τεκταινόμενων, οικονομικών καταστάσεων, πολεμικών συγκρούσεων, καταπιέσεων των ανθρώπων, αποκλεισμών τους από γεωγραφικούς και ιδεολογικούς χώρους. Με άλλα λόγια, Ο Ιβάν είναι ο χώρος όπου εγγράφονται όλα αυτά που έχουν γίνει και γίνονται.

Ακούμε αυτά που λέει ο πρωταγωνιστής της ταινίας, φανταζόμαστε τις λεπτομέρειες, συνδέουμε αυτά τα στοιχεία και φτιάχνουμε την δική μας αφήγηση. Με αυτή την έννοια, το ντοκουμέντο γίνεται μυθοπλασία, η οποία στο μοντάζ έχει δομηθεί. Σε αυτή την ταινία επαληθεύεται η θεωρία του κινηματογράφου. Ο Ζαν Ρους αναφέρει ότι αυτό που βλέπουμε σε μια ταινία δεν είναι το ντοκουμέντο, αλλά αυτό που το ασυνείδητό μας έχει δημιουργήσει, με αφορμή αυτό που βλέπουμε, στο συνειδητό. Αυτή είναι η δομή της μυθοπλασίας και, σε τέτοιες ταινίες, αναφερόμαστε ως ταινίες κινηματογραφικές και όχι ντοκιμαντέρ, έτσι ώστε να τις διαχωρίσουμε από αυτές που έχουν τηλεοπτική γραφή.