Άγιος Νικόλαος στο Κόρθι: ένα μνημείο που περιμένει εδώ και είκοσι χρόνια

Άγιος Νικόλαος στο  Κόρθι: ένα μνημείο που περιμένει εδώ και είκοσι χρόνια

Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την ολοκλήρωση της μελέτης αποκατάστασης του βυζαντινού ναού του Αγίου Νικολάου στο  Κόρθι. Έκτοτε παραμένει ξεχασμένη σε κάποιο συρτάρι και περιμένει τη στιγμή που θα ανασυρθεί για να ξεκινήσει η υλοποίησή της. Εν τω μεταξύ, ο χρόνος κάνει τη δουλειά του και το σπουδαίο αυτό μνημείο φθείρεται και γερνά αβοήθητο.

Ο Άγιος Νικόλαος ανήκει στην ομάδα των τεσσάρων ναών που σώζονται από τη «χρυσή» εποχή της βυζαντινής Άνδρου, τον 11ο και τον 12ο αιώνα, όταν το νησί πλούτισε από τα διάσημα σε όλο το Βυζάντιο —αλλά ακόμα και στην Ευρώπη— μεταξωτά υφάσματά του.

Ο πλούτος αυτός επέτρεψε να κτιστούν πολυτελείς εκκλησίες, με περίτεχνη διακόσμηση, εξαιρετικής τέχνης μαρμάρινα ανάγλυφα και τοιχογραφίες που απηχούν τη ζωγραφική της Κωνσταντινούπολης.

Μία από αυτές τις εκκλησίες είναι ο Άγιος Νικόλαος στο  Κόρθι.  Παραμελημένος και ασυντήρητος, κρύβει κάτω από τη φθορά και την εγκατάλειψη τη μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική του αξία.  Σοβάδες και πρόχειρες επισκευές καλύπτουν σπουδαία μαρμάρινα γλυπτά και ιδιαίτερα αξιόλογες τοιχογραφίες του 12ου αιώνα. Πρόκειται για ένα μνημείο με υψηλή σημασία, όχι μόνο για την Άνδρο, αλλά για τον βυζαντινό πολιτισμό στο σύνολό του.

Ο φωτισμένος δήμαρχος του Κορθίου Γιάννης Γλυνός είχε αντιληφθεί την αξία του Αγίου Νικολάου και είχε δρομολογήσει τις διαδικασίες για την αποκατάστασή του, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία και τις απαιτούμενες επιστημονικές προδιαγραφές.   Τη σχετική μελέτη συνέταξε με κάθε λεπτομέρεια το γραφείο του καθηγητή Σταύρου Μαμαλούκου — ένα από τα καλύτερα αναστηλωτικά γραφεία της χώρας. Έκτοτε όμως δεν έγινε απολύτως τίποτε. Ο Γιάννης Γλυνός έφυγε από τη ζωή, στην τότε αρμόδια 2^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ανέλαβαν τη διεύθυνση πρόσωπα που αδιαφόρησαν, μεσολάβησε η οικονομική κρίση και έτσι το μνημείο αφέθηκε στην τύχη του.

Τί γίνεται όμως σήμερα; Ποιος θα διασώσει αυτόν τον κρυμμένο και ξεχασμένο θησαυρό; Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα σε άλλα νησιά. Οι τοπικές αρχές, τέως και νυν, δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους ζητήματα. Οι ντόπιοι χορηγοί χρηματοδοτούν —μάλλον εν αγνοία τους—αλλοιώσεις και ζημιές σε άλλα μνημεία. Δεν περιποιεί καμία τιμή στην Άνδρο, το νησί της ναυτοσύνης και των εφοπλιστών, ότι ο μοναδικός βυζαντινός Άγιος Νικόλαός της έχει παραδοθεί στην αδιαφορία και τη φθορά του χρόνου.

Γιώργος Πάλλης

Αν. Καθηγητής ΕΚΠΑ