Καλά Χριστούγεννα. Του Γιάννη Βαθυά

Τα Χριστούγεννα, προτού γίνουν φωτάκια, βιτρίνες και ευχές με γυαλιστερό περιτύλιγμα, είναι μια ήσυχη αλλά δυνατή υπόσχεση.

Η γέννηση του Χριστού σε μια φάτνη, μακριά από κάθε επίδειξη ισχύος, κουβαλά ένα από τα πιο αισιόδοξα και ανατρεπτικά μηνύματα. Ότι το ιερό μπορεί να κατοικήσει στο απλό, ότι η ελπίδα δεν χρειάζεται παλάτια για να γεννηθεί.

Η Εκκλησία μιλά για ενανθρώπιση, για έναν Θεό που κατεβαίνει στον κόσμο όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να σταθεί δίπλα στον άνθρωπο. Εκεί που πονά, εκεί που φοβάται, αλλά και εκεί που αγαπά και ελπίζει.

Τα τελευταία χρόνια τα Χριστούγεννα φόρεσαν μια διαφορετική στολή. Οι πόλεις φωτίζονται έντονα, οι πλατείες γεμίζουν μουσικές και θεματικά σκηνικά, η λάμψη γίνεται μέρος της καθημερινότητας. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη το φως, ειδικά μέσα στον χειμώνα.

Τα φωτισμένα δέντρα, οι στολισμένοι δρόμοι, δημιουργούν μια κοινή ανάσα χαράς, την αίσθηση ότι η πόλη χαμογελά. Το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να φωτίζουμε, αλλά τι επιλέγουμε να φωτίσουμε. Τη συλλογικότητα, τη χαρά της συνάντησης, την ανάγκη να νιώσουμε μαζί. Τον άνθρωπο.

Ο στολισμός του δημόσιου χώρου δεν είναι διακόσμηση, είναι δήλωση ζωής. Λέει ότι, η πόλη είναι ανθρώπινη, φιλόξενη. Τα λαμπιόνια στα δέντρα και στα μπαλκόνια μοιάζουν με μικρά σήματα που λένε είμαι εδώ, συμμετέχω, αντέχω. Στα σπίτια, το χριστουγεννιάτικο δέντρο γίνεται ο άξονας της προσμονής.

Δεν στολίζουμε μόνο κλαδιά, στολίζουμε μνήμες, παιδικές εικόνες, μια βαθιά ανάγκη για συνέχεια. Όπως θα έλεγε και ο Μπασκάλια, ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με λογική, αλλά με νόημα. Και ο στολισμός είναι μια πράξη νοήματος.

Μέσα σε όλη αυτή τη φωτεινότητα, βέβαια, αναδύονται και αντιφάσεις. Η λάμψη συνυπάρχει με τη δυσκολία, η αφθονία με την έλλειψη. Η ευτυχία με τη δυστυχία. Όμως τα Χριστούγεννα έχουν και αυτή τη δύναμη, να μας κάνουν πιο προσεκτικούς, πιο ανοιχτούς στον άλλον. Ο Καμύ έγραφε πως η αληθινή γενναιοδωρία προς το μέλλον είναι να δίνεις τα πάντα στο παρόν. Κάθε μικρή πράξη καλοσύνης, κάθε μοίρασμα, είναι ένας τρόπος να δώσουμε ουσία στη γιορτή και να την κάνουμε ζωντανή.

Γι’ αυτό και η εστία αποκτά ξεχωριστό νόημα αυτές τις μέρες. Όχι ως χώρος, αλλά ως κύκλος ανθρώπων. Το μαζί γίνεται πολύτιμο. Ένα τραπέζι, μια κουβέντα, μια σιωπή που δεν βαραίνει αλλά ενώνει. Μαζί με τη χαρά, χωρά και η μνήμη. Οι απουσίες γίνονται πιο αισθητές, αλλά και πιο τρυφερές. Οι άνθρωποι που έφυγαν συνεχίζουν να υπάρχουν μέσα στις ιστορίες, στις συνήθειες που επαναλαμβάνονται.

Η φιλοσοφία δεν μας υπόσχεται εύκολες απαντήσεις, μας μαθαίνει όμως να ζούμε αρμονικά μέσα στις αντιθέσεις. Ο Αριστοτέλης μιλούσε για το μέτρο ως ισορροπία. Εκεί βρίσκεται και το σύγχρονο νόημα των Χριστουγέννων. Να χαρούμε χωρίς ενοχές, να φωτίσουμε χωρίς να αγνοούμε τα σκοτάδια, να αγαπήσουμε χωρίς φόβο.

Στο τέλος, αυτό που μένει δεν είναι τα δώρα ούτε τα στολίδια. Είναι οι στιγμές που μοιραστήκαμε, οι άνθρωποι που χωρέσαμε στην καρδιά μας, οι μικρές πράξεις που έσπασαν τη μονοτονία, οι μεγάλες που δημιούργησαν πρόοδο.

Και όπως λέει μια φράση που μου είπε κάποτε ένας σημαντικός άνθρωπος, που μου αρέσει να την επαναλαμβάνω και που συνοψίζει για μένα όλη τη σοφία ιδιαίτερα αυτών των ημερών αλλά και όλων των ημερών:

Όταν η χαρά μοιράζεται μεγαλώνει. Όταν ο πόνος μοιράζεται μειώνεται.

Γιάννης Βαθυάς

Φωτογραφίες VangLouk – Photo Andros :  Από τρεις αναρτήσεις τον Δεκέμβριο του 2017 “Στολισμένα παράθυρα”