Τρίτη 14/9, σινέ αυλή, 8:30μμ, το αριστούργημα του Ρομπέρτο Ροσελίνι “Στρόμπολι, Η Γη Του Θεού” με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν

Η Κάριν, μια εκτοπισμένη Λιθουανή στην Ιταλία, εξασφαλίζει την απελευθέρωσή της από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης μέσω του γάμου της με έναν Ιταλό πρώην αιχμάλωτο πολέμου και ψαρά, τον Αντόνιο, τον οποίο συναντά στο στρατόπεδο. Αυτός της υπόσχεται μια υπέροχη ζωή στην πατρίδα του, το Στρόμπολι, ένα ηφαιστειογενές νησί που βρίσκεται ανάμεσα στην ηπειρωτική Ιταλία και τη Σικελία. Σύντομα εκείνη όμως ανακαλύπτει ότι το Στρόμπολι είναι πολύ σκληρό και άγονο νησί, πολύ μακριά από όσα περίμενε, και οι άνθρωποι, πολύ παραδοσιακοί και συντηρητικοί, οι πιο πολλοί ψαράδες, της δείχνουν εχθρότητα και περιφρόνηση επειδή είναι ξένη και δεν ακολουθεί τα δικά τους ήθη.

Η Κάριν απελπίζεται όλο και περισσότερο και τελικά αποφασίζει να ξεφύγει από το νησί περνώντας με τα πόδια στην άλλη του πλευρά σε μια δύσβατη διαδρομή στις παρυφές του ηφαιστείου. Η ταινία περιλαμβάνει επίσης τμήματα που μοιάζουν με ντοκιμαντέρ για το ψάρεμα και μια πραγματική εκκένωση της πόλης μετά από έκρηξη του ηφαιστείου.

Η ταινία Στρόμπολι, η γη του Θεού, είναι η πρώτη τόσο «εσωτερική» και «μυστικιστική» ταινία του Ροσελίνι που έδωσε στην Μπέργκμαν την ευκαιρία να δοκιμάσει τις δυνάμεις της και σε μια «νατουραλιστική» ερμηνεία, τόσο διαφορετική από τους έως τότε ρόλους της στο Χόλυγουντ.

Η ταινία είναι μια αλληγορική εκδοχή του μεταπολεμικού κόσμου που είναι γεμάτος από αδιέξοδα και συνεχείς ματαιώσεις. Ο Ροσελίνι κινηματογραφεί στο φυσικό περιβάλλον του νησιού, στου πρόποδες του ηφαιστείου που σαν  συμβολισμός εμπεριέχει ταυτόχρονα τις έννοιες της καταστροφής και της αναγέννησης.

Η ταινία επίσης θίγει το θέμα της διαφορετικότητας και της δυσκολίας αποδοχής του διαφορετικού, ιδίως σε μια μικρή και κλειστή κοινωνία όπως αυτή του νησιού Στρόμπολι. Η πρωταγωνίστρια αντιμετωπίζεται ως εισβολέας και ως απειλή για τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα. Οι κάτοικοι αποφεύγουν κάθε επαφή μαζί της, φοβούμενοι τη δική τους αλλοίωση από την επιρροή της,  οδηγώντας την έτσι στην απόλυτη απομόνωση.

Ωστόσο, στην ταινία, δεν είναι μόνο οι κάτοικοι αυτοί που αρνούνται  να δεχθούν τη διαφορετικότητα της Καρίν. Είναι και η ίδια αρνητική εξ αρχής σε κάθε προσπάθεια προσέγγισης αυτού του διαφορετικού τόπου και τρόπου ζωής. Ακολουθώντας τη συμβουλή του ιερέα του νησιού, δίνει μια ευκαιρία στο γάμο της και ξεκινά αναμορφώνοντας το χώρο του σπιτιού «για να είναι όμορφο για τον άντρα της». Ωστόσο, σε αυτή της την προσπάθεια δεν φροντίζει να διατηρήσει τίποτε από τα αντικείμενα που έχουν συναισθηματική αξία για το σύζυγό της, που τον συνδέουν με την παράδοση και τις αξίες του.

Εισάγει στοιχεία εντελώς ξένα, όπως για παράδειγμα ο κάκτος που χρησιμοποιεί ως καλλωπιστικό φυτό στο σαλόνι, χωρίς να φροντίσει να τα «παντρέψει» με στοιχεία της ντόπιας κουλτούρας, ώστε να γίνουν πιο εύκολα αποδεκτά και αφομοιώσιμα και από τους κατοίκους του νησιού. Επίσης, η ενδυμασία που επιλέγει θα επικρινόταν ως άκρως προοδευτική ακόμη και σε πιο μεγάλες πόλεις εκείνη την εποχή, πόσο μάλλον σε μια τόσο μικρή κοινωνία.

Στην ταινία είναι εμφανής η έλλειψη διάθεσης για προσέγγιση με το «διαφορετικό» και από τις δύο πλευρές. Είναι πιθανότατα η καχυποψία και ο φόβος αλλοίωσης από την πλευρά των κατοίκων (χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των μικρών κοινωνιών) και η υπεροψία από την πλευρά της Κατρίν, η απαξίωση του τρόπου ζωής των κατοίκων ως εντελώς οπισθοδρομικού και αναχρονιστικού.

Κάθε πραγματική γνωριμία όμως μεταξύ δύο διαφορετικών πολιτισμικών φορέων προϋποθέτει το μεταξύ τους «διάλογο», χωρίς προκαταλήψεις και αβάσιμους φόβους. Γιατί από κάθε επαφή μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, αποκομίζουν νέα ερεθίσματα και νέες εμπειρίες και οι δύο πλευρές, που μπορούν να  χρησιμοποιηθούν στη  συνέχεια αυτούσια ή αφομοιωμένα κατά τα εκάστοτε  πρότυπα για να εμπλουτίσουν και να αναζωογονήσουν με νέα στοιχεία το εκατέρωθεν πολιτισμικό σύστημα.