Σήμερα είναι η παγκόσμια ημέρα του περιβάλλοντος. Έχει συνειδητοποιήσει πλέον όλος ο κόσμος ότι η αλόγιστη ανάπτυξη σε βάρος της φύσης δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η κλιματική κρίση, η εξαφάνιση των ειδών και άλλα φαινόμενα δείχνουν ότι προσεγγίζουμε σε μια κρίση με ανεξερεύνητες ακόμη διαστάσεις και συνέπειες πάνω στην ανθρωπότητα. Το ανθρώπινο είδος είναι ταυτόχρονα το υποκείμενο και το αντικείμενο, το πρόβλημα και η λύση του.
Στην πράσινη ανάπτυξη, με σεβασμό στο περιβάλλον, συμφωνούν όλοι, ή σχεδόν όλοι. Δεξιοί και αριστεροί, νεοφιλελεύθεροι και κεϋνσιανοί. Και ένας από τους στόχους είναι ο περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, και επομένως χρήση των ανανεωνόμενων πηγών ενέργειας, του ήλιου και του αέρα. Αυτό το πρασίνισμα της οικονομίας και της παραγωγής θα μας επηρεάσει όλους, και συλλογικά και προσωπικά τον καθένα.
Τα ερώτημα που θέλω να θέσω είναι το εξής: Είναι συμβατή με τον σεβασμό του περιβάλλοντος η πράσινη ανάπτυξη, ή μήπως περάσουμε σε μια καινούργια φάση καταστροφής, εμπρός της οποίας η βιομηχανική ανάπτυξη θα αποτελεί χλωμό προείκασμα;
Ας δούμε το ζήτημα με τις ανεμογεννήτριες οι οποίες έχουν αναστατώσει τις νησιωτικές και ορεινές κοινότητες της χώρας μας. Και θα μιλήσω από την εμπειρία μου.
Είναι σαφές ότι οι ανεμογεννήτριες μας χρειάζονται ώστε να αντικατασταθεί ο λιγνίτης. Τις είδα με συμπάθεια όταν πρωτοεγκαταστάθηκαν στα όρια μιας μικρής ορεινής κοινότητας της Άνδρου, περίπου πριν από μια δεκαετία. Τις θεώρησα κάτι σαν «Η μηχανή στον κήπο» – τίτλος του βιβλίου του Leo Marx, The Machine in the Garden: Technology and the Pastoral Ideal in America (1964), ενός βιβλίου που διάβαζα τότε γράφοντας εκεί το βιβλίο «Αποκάλυψη, Ουτοπία και Ιστορία» (Πόλις 2011).
Τις έβλεπα από τον κήπο, διέκοπταν ένα τοπίο άγριας παράδοσης, ξερολιθιάς και ανέμου, με ένα στοιχείο μοντέρνο, κάτι που συνδυασμένο με τον ιντερνέτ που μπορούσες να έχεις παντού, δημιουργούσε ένα καινούργιο αίσθημα φύσης-τεχνολογίας, δουλειάς και απόλαυσης.
Σιγά-σιγά όμως άρχισαν να εμφανίζονται τα προβλήματα. Τα σιδερένια φτερά μιας από αυτές έπεσαν, θα έλεγα εκτοξεύτηκαν στη γύρω περιοχή. Ευτυχώς δεν έπεσαν σε σπίτια αλλά σε χωράφια, μένοντας εκεί για χρόνια. Ακόμη κι όταν αντικαταστάθηκαν. Μιαν άλλη, την χτύπησε κεραυνός και την αποκεφάλισε, με τα ίδια αποτελέσματα. Μια μέρα είδα μια πινακίδα-προειδοποίηση της ΔΕΗ πάνω στον αγροτικό δρόμο που περνά ανάμεσα στις ανεμογεννήτριες: «Εισέρχεστε στο χώρο με δική σας ευθύνη». Τι σημαίνει αυτό; ρώτησα έναν συντηρητή. Αναμενόμενη η απάντηση. Είτε μπορεί να πέσει κανένα φτερό, είτε, το πιθανότερο, μου είπε, ο πάγος που πιάνουν τα φτερά, μπορεί να τιναχτεί, και είναι μεγάλα βαριά κομμάτια. Οι ανεμογεννήτριες συνεχίζουν να δουλεύουν, αλλά είναι ορατή η κόπωση και η φθορά, πρώτα-πρώτα στις σκουριές πάνω στον κορμό τους.
Η τελευταία εξέλιξη είναι ότι αυτές θα αντικατασταθούν με γιγάντιες, ύψους 80-100 μέτρων, υπερτριπλάσιες από τις υπάρχουσες. Υπάρχουν σχέδια δημιουργίας ενός «πάρκου» με 50 ανεμογεννήτριες τουλάχιστον. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν ξεσηκωθεί. Παρά το γεγονός ότι η νέα εταιρεία δίνει δεξιά-αριστερά μικροεργολαβίες, εμπόδισαν το πλοίο να ξεφορτώσει στο λιμάνι.
Ωστόσο οι εργασίες έχουν αρχίσει. Χωματουργικές εργασίες που έχουν ξυρίσει την βλάστηση και μετατρέψει την περιοχή σε γης-Μαδιάμ, επεμβάσεις στους δρόμους, για να περάσουν γιγάντια φορτηγά με τις κολώνες, χαντάκια χιλιομέτρων για να περάσουν τα καλώδια έχουν μετατρέψει ένα ήδη προβληματικό οδικό δίκτυο σε κακοτράχαλη κόλαση σκόνης.
Όλα αυτά πριν τοποθετηθούν οι ανεμογεννήτριες.
Θα μου πεις, μήπως δεν υπήρχαν οι ίδιες αντιρρήσεις όταν χτίζονταν τα εργοστάσια, όταν στρώνονταν οι σιδηροδρομικές γραμμές και οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι; Είναι λ.χ. ίδια τα Μεσόγεια πριν και μετά το αεροδρόμιο και την αττική οδό; Δεν υπήρχαν πάντοτε οι αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων ή των εστέτ του αττικού τοπίου; Μπορούμε να τα έχουμε όλα, και καθαρή ενέργεια και άθικτο το περιβάλλον; Μήπως ξέχασες τη φράση του Βάλτερ Μπένγιαμιν ότι η πρόοδος συσσωρεύει καταστροφές;
Βλέπω την Εύβοια απέναντι. Χιλιάδες ανεμογεννήτριες έχουν παραμορφώσει την όψη της, και μάλιστα το βράδυ, με τα ισχυρά κόκκινα φώτα, την έχουν μετατρέψει, από μακριά, σε ένα κατάστικτο αιμορροούν σώμα. Είναι η έκταση και το βάθος της καταστροφής, που φοβίζει. Αν περάσει αυτό το κύμα, την Ελλάδα που ξέραμε να την αποχαιρετήσουμε. Αλλά αν λέγαμε κάποτε ότι υποθηκεύσαμε σε δάνεια το μέλλον των παιδιών μας, τώρα τι υποθηκεύουμε στις επόμενες γενιές; Μια χώρα που καταστρέφει την όψη της, σε πολύ μεγάλη έκταση, ότι δεν έγινε χιλιάδες χρόνια, με κουφάρια γιγάντιων ανεμογεννητριών όταν θα έχει αλλάξει η τεχνογνωσία, και θα έχουν αλλάξει ή διαλυθεί οι εταιρείες που τις καρφώνουν στο σώμα της χώρας τώρα;
Προφανώς χρειάζεται η εκμετάλλευση της Αιολικής ενέργειας. Αλλά η πράσινη ανάπτυξη δεν πρέπει να γίνει σε βάρος του περιβάλλοντος, με τις ίδιες μεθόδους που η βιομηχανική επανάσταση κατέστρεφε αλόγιστα το περιβάλλον. Χρειάζεται σχέδιο και μελέτη. Σοβαρό σχέδιο και μελέτες για το μέγεθος των ανεμογεννητριών, για την χωροθέτησή τους, για τις συνέπειες στο περιβάλλον, και τις ρήτρες ως προς τις προβλεπόμενες συνέπειες. Ποιος θα το κάνει; Μια κυβέρνηση που αποικιοποιεί άρον-άρον το ίδιο το σώμα της χώρας; Δεν χρειάζεται ένα νέο πράσινο κοινωνικό συμβόλαιο με την κοινωνία;
Ας σκεφτούμε σοβαρά ότι η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να καταλήξει και σε βάρος του περιβάλλοντος. Δεν είναι αυτονόητο ότι θα το σεβαστεί. Κάποτε η πυρηνική ενέργεια θεωρούνταν ως καθαρή ενέργεια. Τσερνομπίλ και Φουκουσίμα, έδειξαν την ετερογονία των σκοπών. Θέλουμε την μηχανή στον κήπο. Να μην βρεθούμε όμως ξαφνικά με ένα τέρας που θα τον καταβροχθίσει.
The Machine in the Garden: Technology and the Pastoral Ideal in America (1964) is a 1964 work of literary criticism written by Leo Marx and published by Oxford University Press.[1] The title of the book refers to a trope in American literature representing the interruption of pastoral scenery by technology due to the industrialization of America during the 19th and 20th century. For example, the trope notably appears in Henry David Thoreau’s Walden (1854) when the whistling sound of a steam locomotive disrupts the natural landscape of Walden Pond. Marx uses this literary metaphor to illustrate the relationship between culture and technology in the United States as depicted in the work of American authors such as Herman Melville, Ralph Waldo Emerson, Nathaniel Hawthorne, Henry David Thoreau, Mark Twain, Frank Norris, Henry Adams, Henry James, and F. Scott
Είμαι επισκέπτης του νησιού και συμμερίζομαι τον προβληματισμό σας. Στην επαγγελματική μου ζωή ασχολήθηκα με τις Α/Γ και θα σας ζητήσω να απαντήσετε πρώτα στο ηθικό πρόβλημα που δημιουργείται στην κοινωνία μας με το να απολαμβάνουμε τα τεχνολογικά οφέλη του ηλεκτρισμού, αλλά την ρύπανση που η παραγωγή του συνεπάγεται να την στέλνουμε στηνΠτολεμαίδα και Μεγαλόπολη, δηλαδή η σκέτη άρνηση είναι η απόλυτη έκφραση του συνδρόμου NIMBE- NOT IN MY BACK YARD, οχι στην αυλή μου.!
Η λύση είναι απλή και την εφάρμοσα στην χωροθέτηση κλασικών σταθμών στην Κρήτη. Το νησί πρέπει να παράξει τουλάχιστον την ενέργεια που καταναλίσκει. Το νησί έχει 10000 μόνιμους κατοίκους, Βικιπαίδεια, που το καλοκαίρι διπλασιάζονται. Ετσι μη έχοντας ακριβή στοιχεία κατανάλωσης της ΔΕΗ, εκτιμώ απαιτούμενη ισχύ 10MW ως την Ηλεκτρική ισχύ του νησιού. Η ισχύς αυτή, δεχόμενος συντελεστή ισχύος για Α/Γ 0.2, οδηγεί στο συμπέρασμα οτι οι ενεργειακές ανάγκες του νησιού καλύπτονται με 15 ΑΓ ισχύος 4MW. Στο πανέμορφο νησί σας- μας , υπάρχουν πολλές θέσεις εγκατάστασης ΑΓ. Το αιολικό αυτό πάρκο θα μπορούσε να δώσει στην τοπική κοινωνία ένα ανταποδοτικό πόρο 150000 ευρώ ετησίως, χρήματα που θα μπορούσαν να μετατρέψουν με κάποια έργα περιβαλλοντικής ανάπλασης την περιοχή σε οικολογικό πάρκο εξαιρετικής ομορφιάς.
Προς αποφυγή παρεξήγησης δηλώνω οτι δεν έχω επαγγελματικά συμφέροντα και η απάντηση αυτή γράφθηκε από ενδιαφέρον, απολαμβάνοντας το απέραντο Αιγαίο και το λίγο μουντό σημερινό ουρανό.
Καλοπροαίρετα λοιπόν, διαπιστώνουμε για μια ακόμα φορά ότι καμμιά σχέση δεν έχουν τα σχεδιαζόμενα αιολικά πάρκα με την κατανάλωση ενέργειας από το νησί και τους επισκέπτες κι ότι απλά και λογικά η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, αν δεν ήταν πολιορκητικός κριός γνωστού αιολικού επιχειρηματία. θα εκσυγχρόνιζε το υπάρχον αιολικό πάρκο, θά έφτιαχνε ένα αντιστοίχως μικρό σε κατάλληλη περιοχή και το ζήτημα θα έκλεινε ανώδυνα και αποτελεσματικά! Αυτό όμως απέχει ποlύ από την πραγματικότητα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Επίσης, κανείς δεν χαίρεται για το οικολογικό έγκλημα της ΔΕΗ στην Πτολεμαϊδα και τις λοιπές περιοχές με λιγνίτη. ΟΜΩΣ είναι απόλυτη ευθύνη της ΔΕΗ οι εγκληματικές παραλείψεις στην εφαρμογή κατάλληλων τεχνικών και μέσων (βλ. ανοιχτούς ταινιοδιαδρόμους και προβληματικά φίλτρα….) και η αδιαφορία για τον εκσυγχρονισμό μεθόδων και πρακτικών. Ως προς το ηθικό δίλημμα. ειλικρινά δεν κατανοώ γιατί την καταστροφή μιας περιοχής πρέπει να την ¨διορθώσουμε¨καταστρέφοντας κάποια άλλη περιοχή, για το δε οικονομικό όφελος, δεν υπάρχει τρόπος να συγκριθεί η επαγγελματική αποκατάσταση χιλιάδων κατοίκων των περιοχών με λιγνίτη, επί δεκαετίες, με τα αστεία ποσά που αναφέρονται σαν δημοτικά ωφέλη ή εκπτώσεις σε λογαριασμούς ρεύματος. Για να μην δαιμονοποιούμε απλά τον λιγνίτη, να πούμε ότι είναι το καύσιμο που κράτησε όρθια την χώρα μας, την φτωχή χώρα μας, που εξακολουθεί να είναι φτωχή και καταχρεωμένη και προβλέπεται να βρεθεί με τα αιολικά απολύτως εξαρτημένη οικονομικά-ενεργειακά από το φυσικό αέριο (λόγου χάρη) , λαμβάνοντας υπόψιν την μη αυτοδύναμη λειτουργία των αιολικών, την μη συνεχή λειτουργία των αιολικών κλπ. Μέχρι τώρα δεν είχαμε θέματα προσφοράς ενέργειας ούτε στα νοικοκυριά ούτε στην (όποια ) βιομηχανία, φαίνεται όμως πως και αυτό τελειώνει. Όσο για το NOT IN MY BACK YARD SYNDROME, το εκδηλώνουν με απόλυτη επιτυχία τουριστικοί προορισμοί που έχουν όπως και η Άνδρος τον χαρακτηρισμό ¨νησί του ανέμου¨ για τους οποίους δεν τολμούν ούτε να ψιθυρίσουν την εγκατάσταση αιολικών πάρκων, τα οποία εκεί επίσης θα μπορούσαν (λόγω της σπάνιας ομορφιάς, που εμείς δεν μπορούμε να αντιληφθούμε) να αποτελέσουν αξιοθέατο και πόλο έλξης τουριστών (με ή χωρίς πουλμανάκια).
ΝΤΙΝΑ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
ΧΗΜΙΚΟΣ MSc
Κύριε Γ.Μπεργελέ κανείς στις μέρες μας δε θα πει πως είναι κατά των ΑΠΕ. Σε κάποιους τόπους όμως δεν είναι δυνατή η βιομηχανοποίηση του τοπίου αλλάζοντας την ταυτότητα του ίδιου του τόπου και εξορίζοντας τις λοιπές δραστηριότητες που παραδοσιακά αναπτύσσονται εκεί. ΔΣτα περισσότερα Κυκλαδονήσια οι Χώρες βρίσκονται σε βουνοκορφές, μικρές ακροπόλεις, καμωμένες με αίσθηση του μέτρου και πως να πεις σε αυτά τα νησάκια να παράγουν αυτό που καταναλώνουν? Δεν είναι δυνατόν να αντιμετοπίζοται η Άνδρος ως λευκός καμβάς με μόνο χαρακτηριστικό της το αιολικό δυναμικό. Είναι τόσα πολλά που την ορίζουν. Η εργαλειοθήκη των ΑΠΕ δεν περιλαμβάνει μόνο ΑΓ, μια επιδοτούμενη μόδα που πολύ φοβάμαι πως θα ξεπεραστεί σύντομα, αφήνωντας πίσω κουφάρια, από άλλες τεχνολογίες που υπάρχουν ήδη και θα αναπτυχθούν στα επόμενα χρόνια.
Είναι ζήτημα η σχέση “ΑΠΕ & νησιωτικότητας”. Κάποιοι τόποι ας μη μετέχουν και κάποιοι άλλοι στο μέτρο που μπορούν και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Ας αφήσουμε και 2-3 παρθένα μέρη για τους υπόλοιπους κατοίκους (πανίδα) αυτού του πλανήτη και τις επόμενες γενιές των ανθρώπων. Για την Άνδρο των νερόμυλων ας αναλογιστούμε τη δημιουργία “υβριδικού υδροηλεκτρικού εργοστασίου” όπως υπάρχει και σε άλλα μέρη … με όλα τα πολλαπλά οφέλη ως προς την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη διαμόρφωση του μικροπεριβάλλοντος αλλά και ενός οικοσυστήματος. Κι αν θέλαμε να μετρήσουμε την αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών ας έχει και επιπλέοντα φωτοβολταικά και 2-3 ΑΓ στα όρια του ώστε να μιλάμε πια ένα ολοκληρωμένο “ενεργειακό πάρκο” με ορίζοντα ζωής τουλάχιστον έναν αιώνα και 10 μόνιμες θέσεις εργασίας.
Τι λέτε για μια τέτοια προοπτική μιας και είναι η δουλειά σας? Και τι λέτε για το masterplan που θέλει περίπου 250 ΑΓ στο νησί μας … να ατενίζεις τον ορίζοντα διμέσω ενός barcode? Αυτή την προοπτική αναγνωρίζετε στον τόπο που επισκέπτεστε?
https://www.androsfilm.gr/2020/02/12/ki-an-pragmatika-thelame-na-sosoume-tin-andro-apo-ektetamena-aiolika/